Yeşil çay, Camellia sinensis yapraklarından elde edilen çaydır. Genel olarak bakıldığında çayın; yeşil çay, siyah çay ve beyaz çay şeklini görebiliyoruz. Çaylar arasındaki bu farklılık sadece çayın işlenmesi sırasındaki farklı süreçlerden kaynaklanır. Aynı bitkiden elde edilen siyah çay için yapraklar yavaş yavaş kurutulur, yeşil çay ise yaprakların toplanır toplanmaz kavrulup hızla kurutulması ile elde edilir. Siyah çay kurutulurken oksijenle tepkimeye girer, yeşil çayın ise tepkimeye girmesine izin verilmez.
Yeşil çay, çay yaprağının fermente edilmeden işlenmesiyle elde edilir ve içerisinde güçlü antioksidan özellik taşıyan polifenoller olarak adlandırılan kimyasal bileşikler bulunur.
Her iki çayda da kafein bulunmaktadır, ancak yeşil çaydaki kafein oranı daha düşüktür. Siyah çayın da, yeşil çayın da antioksidan özellikleri vardır, ancak daha az işlem gördüğü için yeşil çaydaki antioksidan miktarı daha fazladır ki, yeşil çay tüketiminde biz, antioksidan özelliğinden yararlanıyoruz.
Yeşil çay daha çok Çin, Japonya, Hindistan ve Tayland gibi ülkelerde tercih edilen bir çay türü iken bugün dünyadaki birçok ülke bu çayın sağlığa olan olumlu etkileri nedeniyle yeşil çayın tüketimi tüm dünyada ve ülkemizde de hızla artıyor.
Türk insanının geleneksel içeceklerinden biri olan çay kahvaltı sofralarımızın, sohbetlerin, yemek sonralarının ve günlük standart içeceğimiz haline gelmiştir. Ancak bu günlerde çay söz konusu olunca, "Siyahını mı, yeşilini mi, yoksa karışık bitkilerden oluşanlarını mı içsek daha iyi?" sorusu sık sık yöneltilmektedir.
Siyah ve yeşil çay içeriğindeki flavonoidlerle vücudu hasara uğratabilecek bazı ajanlara karşı koruyucu olabilir. Çaya yararlı özelliklerini veren flavonoidler çayın cinsine, üretim şekline, demleme süresine göre değişebilir.
Çay ne kadar uzun demlenirse o kadar yüksek flavonoid içerir, yine yeşil çayın daha az işlem gördüğü için siyah çaydan daha fazla flavonoid içerdiği bilinmektedir.
Flavonoidler insan bedeninde antioksidan işlevi görmektedir. Bu işlevleriyle oksijen içeren aşırı tepkimeli moleküllerin nötralize edilmelerini sağlayarak hücrelerin zarar görmesini engellemektedirler.
Ne kadar içilmelidir?
Günde 6 fincandan fazla çay tüketmek de sağlık açısından zararlı olabilir. Buna göre özellikle siyah çay içenler dikkatli olmalıdırlar, çünkü siyah çayda yeşil ve beyaz çaydan daha fazla kafein bulunmaktadır.
Günlük 4-5 fincan yeşil çay tüketimi yeşil çayın etkinliğini sağlamaktadır. Yeşil çay tüketimi yapılırken siyah çay veya diğer bitki çayları kesinlikle sınırlandırılmalıdır.
Faydaları nelerdir?
Yeşil çay tüketimi, kalp-damar hastalıkları azaltılmış mortalite (ölüm oranı) ile bağlantılıdır ve kontrollü çalışmada yeşil çay kan basıncı, düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol, , kolon, meme, sindirim sistemi kanseri riskini, oksidatif stres ve kronik enflamasyonda anlamlı derecede azaltmada etkili olduğunu göstermiştir.
Yapılan çalışmalarda yeşil çayın kas üzerinde yağ yakımını artırıcı etkisiyle kilo kaybına yardımcı olduğu saptanmıştır.
Çaylar içerdiği kafeinden dolayı diüretiktir. İdrar söktürücüdür ve ödem atmaya yardımcı olur. (Ancak 5 fincan fazla tüketilmesi önerilmez.)
Şeker hastalığında yeşil çay kan şeker seviyesini düzenlenmesinde geleneksel olarak Uzak Doğu Ülkelerinde kullanılmaktadır. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, yeşil çayın insüline bağımlı şeker hastalığının önlenmesinde yardımcı olduğunu desteklemektedir. Yeşil çay kan glikoz seviyesinin düzenlenmesine yardımcı olabilmektedir.
NOTLAR
Yeşil çay, siyah çaydan farklı bir bitki değildir. Aynı yaprakların farklı işlemlerden geçmesiyle antioksidan içerik, lezzet ve koku olarak farklılaşmasıdır. İyi bir yeşil çayı tam verimle randıman almak için 75-85 derecelerde sıcak suyla 3 dakika kadar demlemelisiniz.
Hamile ve emzikli bayanlar için ise; Anne karnındaki bebeğe geçen kafein düşüklere ve düşük doğum ağırlıklı bebek doğumuna neden olabilir. Ayrıca kafein anne sütünden bebeğe geçerek, bebeğin uyku düzenini olumsuz yönde etkiler. Ayrıca aşırı kafein alımı, bulantı, kusmaya neden olabilir. Bu yüzden hamile bayanların günde 1-2 fincan yeşil çay içmesi önerilir.
Tansiyon hastalığı bulunan kişilerin kalp ritmini hızlandırdığı varsayılarak günde 3 fincanı geçmemelidirler.
Sağlıklı ve fit kalın.
ÖNEMLİ NOT: Diyetisyen Demet ÇİLİNGİR'in yazıları, anamurlular.com haricinde başka bir yayın organında kaynak dahi gösterilse yazardan izin alınmadan kullanılamaz. Kullananlar hakkında yasal işlem uygulanacaktır.
Diyetisyen Demet Çilingir
Beslenme ve Diyet Danışmanlık Merkezi
İletişim:
GSM: 0(532) 177 00 33
E-posta: [email protected]
Adres: Saray Mahallesi, Kıbrıs Caddesi, No:2/2, Anamur/MERSİN
